Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев 29 қазанды Қарағанды облысындағы шахтадағы қайғылы оқиғаға байланысты Жалпыұлттық аза тұту күні деп жариялады.Адам өліміне әкеп соққан “Арселор Миттал Теміртау” АҚ Костенко.

“Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздері туралы” ҚР Конституциялық заңына сәйкес жоқтау мерзімі ішінде барлық мемлекеттік және әкімшілік ғимараттардағы туларды ту бағанының биіктігінің жартысына дейін түсіру қажет.

Аза тұту күні мәдени, бұқаралық және спорттық, ойын-сауық іс-шаралары, сондай-ақ теледидар, радио хабарлары тоқтатылуы керек.

Бүкіл ел бойынша, сондай-ақ шетелдегі дипломатиялық өкілдіктердің ғимараттарында аза тұту күні мемлекеттік тулар түсіріледі.

Астана уақыты бойынша сағат 12.00-де бүкіл ел бойынша бір минут үнсіздік жарияланады.

29 қазанда елдегі ең ірі мешіттерде еске алу намаздары оқылуы керек, ал ғибадатханаларда ғибадат етушілер мен жерлеу рәсімдері шіркеулердің қатысуынсыз өтуі керек.

1. Bce мекемелер сенбіден жексенбіге қараған түні сағат 00.01-де барлық ғимараттардың қасбеттері мен шатырларында орналасқан мемлекеттік жалауларды түсіруі керек. Заң бойынша жалауша флагштоктың ортасына дейін төмендейді. Түнгі сағат 24.00-де аза тұту аяқталған күні ту қайтадан көтеріледі.

2. Облыстардың, қалалардың әкімдіктері өз аумақтарында орналасқан мекемелермен (қонақ үйлер, бизнес-орталықтар және басқалар) алдын ала байланысып, жалауларды уақтылы түсіруді қамтамасыз етуі қажет.

3. Облыстар мен қалалардың әкімдіктері 29 қазанда заңға сәйкес сеніп тапсырылған өңірлер бойынша тудың түсуі бойынша мониторинг жүргізсін.

Ұлттық аза тұту күні, ең алдымен, БАҚ қызметіне және олардың интернет-ресурстарын ресімдеуге байланысты бірқатар шаралардың сақталуын қамтамасыз ету ұсынылады:

1. Жалпыұлттық аза тұту күні БАҚ және мемлекеттік органдардың интернет-ресурстарын (оның ішінде логотиптерді) ресімдеу кезінде ұсынылады:
* сайттар беттерінің жоғарғы бөлігінде баннердің бүкіл ені бойынша мынадай мазмұндағы жазумен орналастыру:”2023 жылғы 29 қазан – Қазақстан Республикасындағы Жалпыұлттық аза тұту күні”.

Баннердің түсі қара, мәтіннің түсі ақ. Мәтін тілі қазіргі уақытта пайдаланушы қарап отырған ресурстың тілдік нұсқасына байланысты. Баннер басылатын болуы керек. Оны басқан кезде мемлекеттік БАҚ-тың бірінің жоқтау орайластырылған оқиғаға арналған мақаласына көшу ұсынылады. Сонымен қатар, баннер беттің жоғарғы жағына бекітілуі керек (бетті қарау кезінде айналдырмаңыз). Дизайнның шамамен нұсқасы қосымшада ұсынылған.
* интернет-ресурстардың түс гаммасын ақ-қара етіп өзгерту. Бұл жағдайда фотосуреттердің бастапқы түс схемасын сақтау керек, тек сайттардың дизайн элементтерін ақ-қара етіп жасау керек.
* телеарна логотиптерінің түс схемасын ақ-қара етіп өзгерту.

2. Ұлттық аза тұту күні ішінде барлық БАҚ интернет-ресурстарының және мемлекеттік органдардың барлық беттерінен кез келген жарнамалық баннерлерді, ойын-сауық және интерактивті элементтерді алып тастау ұсынылады.

3. Егер мұндай жағдай орын алса, интернет-ресурстардың дыбыстық қолдауын өшіру ұсынылады.

4. Барлық интернет-ресурстардағы Жалпыұлттық аза тұту күніне қатысты барлық материалдар үшін түсініктеме беру мүмкіндігін өшіру ұсынылады. Мұндай шара дәстүрлі түрде көптеген жағымсыз пікірлермен, соның ішінде жоқтау жарияланғандармен байланысты. Балама нұсқа ретінде ұлттық аза тұту себептеріне байланысты жарияланымдарға түсініктемелерді модерациялау саясатын қатаңдату мүмкіндігін қарастыру ұсынылады.

5. Ұлттық аза тұту күніне байланысты оқиғаларға арналған материалдар басты беттің жоғарғы жағына бекітілуі керек.

6. Барлық БАҚ-қа (баспа БАҚ, интернет-ресурстар, теле-және радиоарналар) аза тұту күні ойын-сауық сипаттағы материалдарды орналастырудан бас тарту ұсынылады. Радиоарналарда негізінен отандық тыныш ,итақты емес музыкалық шығармалардың трансляциясы ұсынылады.

7. “Жарнама туралы”Заңның 8 – бабының 4-тармағына сәйкес жарнаманы, әлеуметтік жарнаманы орналастырудың барлық теле-және радиоарналарын тарату торынан алып тасталсын. Сондай-ақ, жарнамалық материалдарды баспа басылымдарына орналастырмау ұсынылады.

8. Баспа басылымдарында бірінші беттерде ақ-қара гамманы пайдалану, ашық түстерден аулақ болу ұсынылады.

9. Телерадио хабарларын тарату және интернет-теледидар операторларына ұлттық аза тұту кезеңінде ойын-сауық және жарнамалық контенті бар шетелдік теле -, радиоарналарды таратудан және қайта таратудан бас тарту ұсынылады.

10. Барлық бұқаралық ақпарат құралдарында арандатушылық фотосуреттер мен бейнелерді, соның ішінде мәйіттердің, қанның және т. б. суреттерін жариялаудан/орналастырудан аулақ болу ұсынылады.

11. Теле – және радиоарналарда мемлекеттік әнұранды таңертең орындағаннан кейін және оны эфир соңында орындамас бұрын қайтыс болғандарды еске алу үшін аза тұту себептерін міндетті түрде көрсете отырып, бір минут үнсіздік жариялау ұсынылады.